Je moet maar op het idee komen: na je bachelordiploma even een tripje naar Afrika, om tijdens een fietstocht van 3000 kilometer en vier weken lang te piekeren over een manier waarop de offroad-capaciteiten van fietsen kunnen worden verbeterd. Ze zouden eigenlijk naar de Himalaya gaan. Maar vriend Heiko kon Markus ervan overtuigen dat ze hun fietsen in het onbegaanbare hooggebergte vaker zouden moeten dragen dan dat ze erop zouden kunnen fietsen. Dus werd het Tunesië, niet Tibet.

En ook hier moet je maar op komen: een volledig geveerde, opvouwbare fiets, die de vering met het inklapmechanisme combineert. "De lagers voor de ophangingsconfiguratie dienen ook voor het opvouwen en zijn zodanig geplaatst dat gewrichtslagers in het hoofdframe niet nodig zijn", aldus de patentaanvraag bij het Duitse octrooibureau van 3 november 1994.

Dat was zo'n beetje de geboorte van de inmiddels legendarische volledig geveerde vouwfiets Birdy. Vanaf dat moment tot de oprichting van de fietsproducent Riese & Müller in de garage van zijn ouders werd het echter nog een moeizame tocht. Maar het begin was er in ieder geval. Dankzij inspiratie en ingenieurskunst.

De 'Riese' van Müller

Maar ook met 'veel vallen en opstaan', zoals Markus Riese toegeeft. In het nieuwe hoofdkantoor in Mühltal bij Darmstadt monteert Riese & Müller nu tot wel 320 fietsen per dag af - nog steeds de Birdy, maar ook een heel scala aan e-bikes evenals e-cargo-bikes met dezelfde geavanceerde technieken en een serie originele ideeën.

De werktuigbouwkundig ingenieur is nog steeds het creatieve brein van het bedrijf, als uitvinder en knutselaar, maar ook als fietsgek en 'Grandmaster of Speed' - strijders tegen de discriminatie van snelle e-bikes door de bureaucraten in Berlijn en Brussel.

De zakelijke kant, de marketing, verkoop en financiën laat hij maar al te graag over aan zijn vriend - die uit Afrika - en compagnon Heiko Müller en diens partner, zakenvrouw Sandra Wolf die sinds 2013 verantwoordelijk is voor de bedrijfsstrategie. De taakverdeling werpt zijn vruchten af: het bedrijf groeit al jarenlang bijzonder snel. Met de verkoop van ongeveer 50.000 dure fietsen per jaar is R & M nu al een van de grootste producenten van e-bikes van topkwaliteit. In de nieuwe, ultramoderne hoofdvestiging in Mühltal, waar de firma volgens plan in januari 2019 naartoe is verhuisd, is theoretisch zelfs de productie van 80.000 fietsen mogelijk.

Altijd nieuwsgierig

"Bizar hoe de onderneming zich heeft ontwikkeld", aldus de medeoprichter, die een kwartier te laat aankomt in het cafetaria van het bedrijf waar we hebben afgesproken. Tijdens de wandeling door de grootschalige productiehal had hij weer eens te lang met monteurs staan praten: "Er valt altijd iets te verbeteren." Zijn shirt hangt losjes uit zijn broek, aan zijn voeten draagt hij werkschoenen, het lichtgekleurde haar zit wat warrig. En vermoedelijk heeft hij een multitool in een van de zakken van zijn spijkerbroek: het tengere kereltje dat tegenover ons op een plastic stoel zit, lijkt qua uiterlijk meer op een student dan op een bedrijfsleider, hoewel hij inmiddels 50 is. Olieresten op een van zijn vingers laten zien dat hij nog steeds graag zelf dingen aanpakt.

Maar hij is er. "Markus", vertelt een medewerker, "verdwijnt" graag een paar dagen naar zijn ontwikkelingslab als hij weer eens "een van zijn ideeën" heeft. "Hij is zijn kinderlijke nieuwsgierigheid en zijn plezier in knutselen nooit kwijtgeraakt", zegt Sandra Wolf een paar weken later op de fietsbeurs Eurobike, deels met bewondering, deels geamuseerd. Bij tijd en wijle moet Heiko de uitvinder voorzichtig afremmen - niet elk idee is even geschikt om op te markt te brengen.

Andere ideeën waren zo succesvol dat het zelfs de uitvinder versteld deed staan. Dat geldt bijvoorbeeld voor de oorwarmers voor de fietshelm, die hij nog tijdens zijn studie in Darmstadt had bedacht, en die onder de naam Hot Ears een regelrechte bestseller werd.

"Ik heb een brandende passie voor techniek en de mobiliteitskwestie", geeft Riese grif toe, terwijl hij onrustig op zijn stoel heen en weer schuift en daarbij de bedrijfsgeschiedenis in steekwoorden de revue laat passeren.

Hij vertelt over het vertrouwen van zijn ouders in de ingeslagen weg ("Ook als papa daar 's nachts vaak van wakker lag."), over de las- en lakwerkzaamheden aan de eerste prototypes van de Birdy in de garage en onder bomen, de constructie van de eerste cargo-bikes al tijdens hun schooltijd, en het mislukken van de eerste poging in 2001 om kopers voor een dergelijke cargo-bike te vinden. ("Het was een complete flop.")

Des te blijer is de "man met een overtuiging" (Riese over Riese) met de toenemende acceptatie van de fiets als vervoermiddel - en de bereidheid van de kopers om ingenieurskunst, ook bij het bouwen van fietsen, te belonen: het plezier van een e-bike begint bij Riese & Müller pas boven de 3000 euro. "Goedkoop zit er bij ons niet in", zegt Markus Riese, plotseling een en al verkoper.

Functioneel en technisch bevinden ze zich op een volkomen ander niveau dan de meeste andere producenten. "Het rijcomfort en het remmen, de veiligheid en de actieradius zijn voor ons van het grootste belang. Niemand zou bergaf met hoge snelheid bang moeten zijn voor een kuil in de weg."

Dat werd ook lange tijd weerspiegeld in het design van de fietsen, dat het klassieke principe 'form follows function' volgde: voor Duitse ingenieurs is veiligheid van oudsher belangrijker dan schoonheid. Maar Riese heeft inmiddels vier jonge designers "met veel kennis van techniek" in dienst genomen. Dat wijst erop dat hij zelf ook wat verbeterpuntjes heeft onderkend als het gaat om esthetiek.

E-bikes om de auto te vervangen

Hij is heel blij met de opkomst van de pedelecs, niet alleen als zakenman, maar ook als fietsgek en milieuactivist. "E-bikes", vertelt hij, "zijn geen vervanging van fietsen die alleen met spierkracht worden aangedreven, maar meer een vervanging voor de auto." De vader van drie kinderen tussen een en acht jaar oud heeft weliswaar nog een Volkswagen camper, maar legt net als zijn vrouw Heike de meeste afstanden gedurende de week af op een fiets.

En daarvan heeft de Riese-familie er nogal wat - met en zonder elektrische aandrijving, maar allemaal volledig geveerd. Ook compagnon Heiko vervoert zijn nakomelingen graag met de cargo-bike naar de kleuterschool, maar gebruikt daarnaast ook een Tesla Model X voor zakelijke ritten: het zijn allemaal elektromobilisten, door en door.

"Wij willen een mobiliteitsconcept voor stedelijke behoeften ontwikkelen, waarin de e-bike een centrale rol speelt en de auto grotendeels overbodig is", formuleert Riese zijn visie. Hij zou graag sterkere motoren in zijn fietsen willen monteren, en zien dat de begrenzing van de ondersteuning tot 25 kilometer per uur wordt afgeschaft.

Dat de snellere S-Pedelecs volgens het EU-recht geen fietspaden mogen gebruiken, je ze alleen met een rijbewijs mag besturen en dat er geen aanhanger achter mag, frustreert hem mateloos. "De mogelijkheden van de techniek om het autoverkeer te verminderen, worden zo niet benut, en fietsers worden onnodig de illegaliteit in gedreven." En vrijwel niemand begrijpt de strenge regels. Dat geldt bovenal voor de roep van verschillende politici om een verzekeringsplicht, ook voor langzamere e-bikes: "Wat een waanzin."

Hij praat veel liever over zijn nieuwste ideeën, over goede bescherming tegen het weer voor fietsers, een elektrische zadelverwarming of verwarmde handgrepen aan het stuur - allemaal ideeën waar je maar op moet komen.

Auteur: Franz W. Rother
Datum: 10-01-2019
© Handelsblatt GmbH. Alle rechten voorbehouden.
www.handelsblatt.com