Natuurbehoud op het eiland Koos

De toegangspoort naar het eiland Koos zwaait vrijwel geluidloos open als de rode cargo-bike erdoor rijdt. De metalen voet van de afrasteringspaal steekt enigszins dreigend uit het laadruim. Maar geen reden tot zorg: de lading is goed gezekerd. Daarvoor hebben Frederike Brunswick en Nils Helge Havertz wel gezorgd. Ze doen vrijwilligerswerk binnen het kader van de Duitse maatschappelijke diensttijd voor de Succow-stichting in Greifswald. Hiervoor maken ze gebruik van een Riese & Müller Packster 70. En vandaag vervangen ze hiermee versleten bordpalen op het eiland.

Een jaar als vrijwilliger binnen het kader van de Duitse ‘Bundesfreiwilligendienst’ in het ‘Ronald-A

Het eiland Koos ligt in het beschermde natuurgebied ‘Insel Koos, Kooser See und Wampener Riff’ ten noorden van de universiteitsstad Greifswald. Frederike en Nils wonen tijdens hun vrijwilligersdienst een jaar alleen op het eiland dat via een smalle dam verbonden is met het vasteland en niet openbaar toegankelijk is. Op het terras van het Ronald-Abraham-huis staat een tomatenplant, ze kweken groenten in de kleine tuin en er lopen kippen los over het eiland. Hier kunnen de twee vrijwilligers hun leven en werk helemaal zelf indelen. Ze stemmen hun activiteiten af op het ritme van de natuur, de jaargetijden en de noodzakelijke werkzaamheden. Enkele weken geleden kwamen voormalige vrijwilligers langs en vierden ze in navolging van de olympiade samen een ‘Koosiade’. De Olympische ringen worden door gespoten fietsbanden gesymboliseerd. Wat een motto!

Met de cargo-bike op het platteland: kan dat?

De logistieke nachtmerrie is nu verleden tijd. Frederike en Nils gebruiken de cargo-bike tegenwoordig voor hun boodschappen, om privé of voor het werk even snel naar Greifswald te rijden en voor hun dagelijkse werkzaamheden in het gebied. En die zijn zeer gevarieerd. Frederike legt uit: “We moeten omheiningen en borden controleren, hebben monitoring-taken zoals de registratie van broed- en trekvogels of geven rondleidingen door het beschermde natuurgebied. Dan laden we de fiets vol met verrekijkers en dergelijke voor de bezoekers.” Beide zijn na hun studie hiernaartoe gekomen. Nils studeerde landschapsecologie in Greifswald en Frederike milieuwetenschappen in Oldenburg. Ze wilden graag buiten in de natuur aan de slag voor de natuurbescherming. Tijdens het fietsen kunnen ze van het buitenzijn genieten. De wind waait meestal vanuit het westen of oosten. “Vanuit één richting hebben we altijd tegenwind. Vanaf het eiland of naar het eiland toe,” lacht Nils.

Dan biedt de elektrische motor de benodigde ondersteuning. Ook als ze zware ladingen moeten vervoeren. Vandaag hebben ze naast de grote afrasteringspaal ook een heleboel gereedschap en een voorhamer bij zich. Die twee hoefden niet lang aan de bike te wennen. Ze fietsen al hun hele leven. Ze moesten alleen een paar dagen wennen aan het feit dat de cargo-bike wat zwaarder is. Maar daar zitten ze nu niet meer mee. De fiets is voor hen nu het perfecte vervoersmiddel. Ook voor lange afstanden in het achterland van Greifswald: een actieradius van 60 tot 70 kilometer is ook met één accu makkelijk haalbaar. En dat terwijl ze ook in het natuurgebied graag in de stand ‘Turbo’ rijden. Alleen de begrenzing tot 25 km per uur zou voor Frederike mogen worden opgeheven: “Ik ben zeker zo snel als jullie!”, roept ze lachend achter de fotograaf aan die eveneens met een e-bike op pad is.

Hoe de cargo-bike op het eiland kwam

Dat de cargo-bike op het eiland terecht is gekomen, is te danken aan de inzet van de stichting en de bijbehorende natuurbeschermers. Nils heeft nog met Frederikes voorgangers Ferdi en Max een video gemaakt waarmee ze met de stichting ondersteuning vroegen aan Riese & Müller. Hun visie: “De auto steeds vaker – nee, het beste definitief! – laten staan”.  Hun wens is in vervulling gegaan. Riese & Müller ondersteunde de stichting met een donatie in natura. Seifert hoopt dat hier een voorbeeldfunctie vanuit gaat: “Wij merken momenteel wat we hier allemaal met de fiets kunnen doen. Misschien is dat ook een kans voor toekomstige aankoopbeslissingen.” Bovendien, aldus Seifert, is de fiets een geweldig reclamemiddel en zal in elk geval nog worden beplakt met stickers van de stichting. De mensen die je tegenkomt, zijn nieuwsgierig, je raakt in gesprek en laat de mogelijkheden van de fiets als verkeersmiddel zien.

“De bescherming van het veen is milieubescherming”

Veen- en moerasgebieden zijn één van de focusthema’s van de stichting. De stichting werd in 1999 door de winnaar van de ‘alternatieve nobelprijs’ (Right Livelihood Award) prof. em. dr. Michael Succow, opgericht. Nu, in het jaar van het 25-jarig jubileum, heeft de stichting ongeveer 50 vaste medewerkers in dienst, die zich voornamelijk in Duitsland en de landen van de voormalige Sovjet-Unie voor projecten inzetten. De projecten in deze landen vormen een tweede hoofdthema, wetenschap en educatie een derde. De stap van fiets naar veen is logischer dan je zou denken en heeft alles te maken met milieubescherming.

Wereldwijd wordt twee keer zoveel CO₂ door veengebieden gebonden dan in alle bossen samen, legt dr. Nina Seifert uit. Terwijl veengebieden maar ongeveer drie procent van het totale aardoppervlak beslaan. En ze nemen helaas steeds verder af. De gevolgen zijn rampzalig: “Eén hectare veengebied dat door ontwatering is ingeklonken, stoot net zoveel broeikasgassen uit als dat je viereneenhalf keer met de auto rond de aarde zou rijden”, aldus Seifert. Daarom komt er in de afgelopen jaren steeds meer aandacht voor het veen en de betekenis ervan voor de milieubescherming, nadat het eeuwenlang een slecht imago en een negatieve framing had. De stichting probeert nu uit te leggen dat veengebieden spannend en mooi zijn en juist niet gevaarlijk. Daar beginnen ze al op school mee. Een tweede belangrijke factor is de landbouw die voor een groot deel verantwoordelijk is voor de ontwatering van veen- en moerasgebieden. Samen met en voor de landbouw onderzoekt en ontwikkelt de stichting in nauwe samenwerking met de “Moor-Uni”-Greifswald gebruiksvormen in vernatte veengebieden, de zogenoemde paludicultuur. Tegenwoordig gebruikt bijvoorbeeld de Otto Group verzenddozen van paludimateriaal, vertelt Seifert en voegt hieraan toe: “Ik hoop dat de maatschappij, politiek en beleidsmakers de ernst van de situatie erkennen en wij sneller handelen!”

Meer over het werk van de Succow-stichting:
succow-stiftung.de